ÜÇ KISIM DUA

  İ'lem Eyyühel-Aziz!

   Dualar üç kısımdır.

   Birisi: 

   İnsanın lisanıyla yaptığı kavlî dualardır.

Savt ve sadâlı hayvanatın, -meselâ- acıktıkları zaman kendi hususî lisanlarıyla çıkardıkları sadâlar dahi kavlî dualardandır.

   İkinci Kısım: 

   Nebatat, eşcarın bilhâssa bahar mevsiminde lisan-ı ihtiyaçla yaptıkları ihtiyacî dualardır.

   Üçüncüsü: 

   Tahavvül, tekemmül şe'ninde olan şeylerin, lisan-ı istidad ile hissedilen istidadî dualarıdır.

Evet her şey Cenab-ı Hakk'ı tesbih ettiği gibi lisanıyla, ihtiyacıyla, istidadıyla dahi Allah'a dua eder.

   İ'lem Eyyühel-Aziz!

   Çekirdek ağaç olmazdan evvel, yumurta kuş olmazdan evvel, habbe başak vermezden evvel binlerce imkân ve ihtimaller içerisinde ve binlerce suret ve şekillere girmek kabiliyetinde iken; o eğri-büğrü ihtimaller, yollar içinden çekilip doğru ve müstakim müntec bir şekle, bir vaziyete sevkedilmelerinden anlaşılır ki, o tohumlar, evvelce de Allâmü'l-Guyub'un terbiye, tedvir, tedbiri altında imişler.

Sanki o tohumların her birisi, kudret kitablarından istinsah edilmiş küçük bir tezkeredir.

Yahut bir fihristedir, ilm-i ezelîden alınmıştır.

Yahut Kader kitablarından yazılmış bazı düsturlardır.

Mesnevi-i Nuriye - 237