SÜNNETİN MERTEBELERİ

  Sünnet-i Seniyenin meratibi var.

   Bir kısmı vâcibdir, terkedilmez.

O kısım, Şeriat-ı Garra'da tafsilatıyla beyan edilmiş.

Onlar muhkemattır, hiçbir cihette tebeddül etmez.

Bir kısmı da, nevafil nev'indendir.

Nevafil kısmı da, iki kısımdır.

Bir kısım, ibadete tâbi' Sünnet-i Seniye kısımlarıdır.

Onlar dahi şeriat kitablarında beyan edilmiş.

Onların tağyiri bid'attır.

Diğer kısmı, "âdâb" tabir ediliyor ki, Siyer-i Seniye kitablarında zikredilmiş.

Onlara muhalefete, bid'a denilmez.

Fakat âdâb-ı Nebevîye bir nevi muhalefettir ve onların nurundan ve o hakikî edebden istifade etmemektir.

Bu kısım ise, örf ve âdât ve muamelât-ı fıtriyede Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm'ın tevatürle malûm olan harekâtına ittiba etmektir.

Meselâ: Söylemek âdâbını gösteren ve yemek ve içmek ve yatmak gibi hâlâtın âdâbının düsturlarını beyan eden ve muaşerete taalluk eden çok Sünnet-i Seniyeler var.

Bu nevi Sünnetlere "âdâb" tabir edilir.

Fakat o âdâba ittiba eden, âdâtını ibadete çevirir, o âdâbdan mühim bir feyz alır.

En küçük bir âdâbın müraatı, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm'ı tahattur ettiriyor, kalbe bir nur veriyor.

   Sünnet-i Seniyenin içinde en mühimmi, İslâmiyet alâmetleri olan ve şeaire de taalluk eden Sünnetlerdir.

Şeair, âdeta hukuk-u umumiye nev'inden cem'iyete ait bir ubudiyettir.

Birisinin yapmasıyla o cem'iyet umumen istifade ettiği gibi, onun terkiyle de umum cemaat mes'ul olur.

Bu nevi şeaire riya giremez ve ilân edilir.

Nafile nev'inden de olsa, şahsî farzlardan daha ehemmiyetlidir.

Lemalar - 53